Παρόντες:

• Αντρέας Καυκαλιάς, πρόεδρος                  
• Μιχάλης Γιωργάλλας                                    
• Ονούφριος Κουλλά                                      
• Ευθύμιος Δίπλαρος                                      
• Δημήτρης Δημητρίου                                                    
• Ανδρέας Πασιουρτίδης
• Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης
• Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Μη μέλη της επιτροπής:

• Κυριάκος Χατζηγιάννης  

 

          Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων μελέτησε τα νομοσχέδια του επισυνημμένου παραρτήματος σε αριθμό συνεδριάσεων, που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 12ης Μαρτίου και 2ας Ιουλίου 2019.

          Στο πλαίσιο της εξέτασης των νομοσχεδίων κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ενώπιον της επιτροπής ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, εκπρόσωποι του Τμήματος Γεωργίας του ίδιου υπουργείου, του Υπουργείου Οικονομικών και του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του ίδιου υπουργείου, του Γενικού Λογιστηρίου, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος και μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού Γεωργικής Ασφάλισης (ΟΓΑ), ο αναπληρωτής διευθυντής του ΟΓΑ, ο Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, εκπρόσωποι της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), της Παγκύπριας Συντεχνίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΑΣΥΔΥ), της Ανεξάρτητης Συντεχνίας Δημοσίων Υπαλλήλων Κύπρου (ΑΣΔΥΚ), των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΠΕΟ, ΣΕΚ και ΔΕΟΚ, του Οικοαγροτικού, των αγροτικών οργανώσεων ΠΕΚ, ΕΚΑ, «Νέα Αγροτική Κίνηση», «Παναγροτικός Σύνδεσμος» και «Ευρωαγροτικός», καθώς και εκπρόσωποι του Παγκύπριου Οργανισμού Αγελαδοτρόφων (ΠΟΑ) Δημόσια Λτδ. Η  Παγκύπρια Οργάνωση Αιγοπροβατοτρόφων, ο Μ-Παγκύπριος Οργανισμός Αιγοπροβατοτρόφων Λτδ, η Παγκύπρια Εταιρεία Αιγοπροβατοτρόφων, η Ομάδα Παραγωγών Αιγοπροβατοτρόφων Λτδ, η Παγκύπρια Οργάνωση Ποιμένων, η Παγκύπρια Ένωση Ποιμένων, η Ένωση Αγελαδοτρόφων Κύπρου και ο Σύνδεσμος Αγελαδοτρόφων Αθηαίνου Λτδ, παρ’ όλο που κλήθηκαν, δεν εκπροσωπήθηκαν στις συνεδρίες της επιτροπής.

          Σκοπός των υπό συζήτηση νομοσχεδίων είναι η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων του ΟΓΑ και η μεταφορά του προσωπικού του οργανισμού στο Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και παράλληλα η δημιουργία ταμείου για διαχείριση κινδύνων και αντιστάθμιση ζημιών στη γεωργική παραγωγή, ώστε να επιτευχθεί μεταρρύθμιση του υφιστάμενου συστήματος γεωργικής ασφάλισης στη βάση σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβούλιου, ημερομηνίας 4 Φεβρουαρίου 2015 και αρ. 78.295.

          Ειδικότερα, με το πρώτο νομοσχέδιο επιδιώκεται η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων και η μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ στο Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

          Συγκεκριμένα, με τις πρόνοιες του πρώτου νομοσχεδίου μεταφέρονται οι θέσεις και το προσωπικό του ΟΓΑ στο Τμήμα Γεωργίας, στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και στο Γενικό Λογιστήριο, χωρίς να εντάσσονται στις υφιστάμενες δομές οργανικών θέσεων των τμημάτων ή υπηρεσιών όπου αυτές μεταφέρονται, αλλά εντάσσονται σε νέα εδάφια του κρατικού προϋπολογισμού, όπου, ανάλογα με την περίπτωση, παραμένουν ως «μεμονωμένες» ή διατηρούν τη δική τους ξεχωριστή δομή, και οι εν λόγω θέσεις σημειώνονται με διπλό σταυρό ή θα σημειωθούν με διπλό σταυρό, όταν η πλήρωσή τους από τους κατόχους των κατώτερων θέσεων της ίδιας δομής δε θα είναι δυνατή.

          Με το δεύτερο νομοσχέδιο μεταξύ άλλων επιδιώκεται η διαχείριση κινδύνων στη γεωργική παραγωγή μέσω σχεδίων ενίσχυσης που καταρτίζει και διαχειρίζεται το Τμήμα Γεωργίας, η ίδρυση ειδικού Ταμείου Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής για εξυπηρέτηση των εν λόγω σχεδίων και η δημιουργία ειδικής επιτροπής η οποία θα διαχειρίζεται το ταμείο αυτό.

          Με το τρίτο νομοσχέδιο επιδιώκεται η τροποποίηση του περί Γεωργικής Ασφαλίσεως Νόμου, ώστε να καταργηθούν ορισμένες αρμοδιότητες του ΟΓΑ και να καθοριστεί ότι, εφόσον ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος εκδώσει το δυνάμει των διατάξεων του βασικού νόμου αναγκαίο διάταγμα για τη σκοπούμενη διάλυση του οργανισμού προς υλοποίηση της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, κάθε ποσό που έχει εισπραχθεί από ή που οφείλεται προς τον οργανισμό, καθώς και οι υποχρεώσεις του θα μεταφερθούν στο Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής, το οποίο πρόκειται να ιδρυθεί δυνάμει των διατάξεων του δεύτερου νομοσχεδίου με σκοπό την ομαλή διάλυση του οργανισμού.  

          Στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει τα υπό εξέταση νομοσχέδια επισημαίνονται  μεταξύ άλλων τα ακόλουθα αναφορικά με τη φιλοσοφία, το σκεπτικό και τους λόγους που επέβαλαν τις προτεινόμενες με αυτά ρυθμίσεις:

1.         Με βάση το υφιστάμενο σύστημα γεωργικής ασφάλισης οι ζημιές στον γεωργικό τομέα αντισταθμίζονται:

α.      μέσω της υποχρεωτικής ασφάλισης ορισμένων καλλιεργειών στον ΟΓΑ σύμφωνα με τον περί Γεωργικής Ασφαλίσεως Νόμο και

β.      μέσω του εθνικού πλαισίου χορήγησης κρατικών ενισχύσεων για την αντιστάθμιση ζημιών στον τομέα της γεωργίας, βάσει του οποίου δυνατόν να καλυφθούν ζημιές που δεν καλύπτει το σχέδιο υποχρεωτικής ασφάλισης του ΟΓΑ, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του κράτους και βάσει των προνοιών των Κατευθυντήριων Γραμμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας.

2.         Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με επιστολή της ημερομηνίας 29 Ιανουαρίου 2015, εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με τη συμβατότητα της νομικής βάσης του καθεστώτος ενίσχυσης, δηλαδή της επιδότησης ασφαλίστρων, που διέπει το σχέδιο γεωργικής ασφάλισης με τη μορφή που αυτό εφαρμόζεται από τον ΟΓΑ. Οι ενστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εστιάζονται στην υποχρεωτική συμμετοχή των αγροτών στο σχέδιο του ΟΓΑ και την ταυτόχρονη άντληση επιδότησης ασφαλίστρου, με τρόπο που τυχόν ενδιαφερόμενες ιδιωτικές εταιρείες να τίθενται σε δυσμενή μεταχείριση. 

3.         Το Υπουργικό Συμβούλιο με την απόφασή του με αρ. 78.295, ημερομηνίας 4 Φεβρουαρίου 2015, ενέκρινε σχέδιο δράσης για την αναδιάρθρωση του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το οποίο μεταξύ άλλων συμπεριελάμβανε την ανάληψη των αρμοδιοτήτων του ΟΓΑ από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και την ένταξη του οργανισμού στο εν λόγω υπουργείο και παράλληλα τη διατήρηση του συμβουλευτικού ρόλου των αγροτικών οργανώσεων.  Περαιτέρω, με βάση την ίδια απόφαση το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος να προχωρήσει σε περαιτέρω μελέτη σχετικά με την αξιοποίηση του προσωπικού του οργανισμού, καθώς και σε εξειδικευμένη μελέτη που να καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της γεωργικής ασφάλισης.

4.      Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος στη βάση των πιο πάνω προχώρησε στη σύσταση τεχνικής ομάδας εργασίας, η οποία έτυχε της στήριξης εξωτερικού εμπειρογνώμονα, για διεξαγωγή σχετικής μελέτης και υποβολή εισηγήσεων αναφορικά με την αναδιαμόρφωση της γεωργικής ασφάλισης στην Κύπρο στη βάση του κοινοτικού κεκτημένου. Το εν λόγω υπουργείο αξιολογώντας τα πορίσματα της μελέτης διαμόρφωσε εισηγήσεις, με τις οποίες συμφώνησε το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι οποίες τέθηκαν ήδη ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου στο πλαίσιο της πρότασης του Αναθεωρημένου Εθνικού Πλαισίου Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων στον Τομέα της Γεωργίας για την περίοδο 2014-2020.  Οι εν λόγω εισηγήσεις παρατίθενται συνοπτικά πιο κάτω:

α.      Διεύρυνση του Σχεδίου/Πλαισίου Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων για την Αντιστάθμιση Ζημιών στον Τομέα της Γεωργίας μέσω του οποίου θα καλύπτεται το σύνολο της γεωργικής παραγωγής. Η καταβολή των αποζημιώσεων θα πραγματοποιείται μέσω του διευρυμένου αυτού πλαισίου και θα παρέχεται κρατική ενίσχυση σε όσους από τους κατόχους γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων θα έχουν ανταποκριθεί εμπρόθεσμα στις υποχρεώσεις τους. Οι κρατικές ενισχύσεις θα παρέχονται για αντιστάθμιση της ζημιάς που έχουν υποστεί οι γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις από τους αναφερόμενους στο σχέδιο/πλαίσιο κινδύνους, τηρουμένων κατ’ αναλογία των προνοιών του σχετικού Κανονιστικού Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Το μέγιστο ποσό που αναμένεται να καταβληθεί μέσω του πλαισίου αυτού για όλη την περίοδο ισχύος του, δηλαδή την περίοδο 2014 έως 2020, ανέρχεται στα €48 εκατομ. Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος θα δημιουργήσει, θα επικαιροποιεί ετησίως και θα διαχειρίζεται μια πλήρη βάση δεδομένων για τις ζημιές στον γεωργικό τομέα.  Η βάση δεδομένων θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό των ζημιών και αποζημιώσεων, τα οποία θα είναι διαθέσιμα εντός του έτους ζημιάς.  Με αυτό τον τρόπο θα επιλυθεί το πρόβλημα που προκύπτει από την καθυστέρηση εξασφάλισης αξιόπιστων επίσημων στατιστικών στοιχείων από τη Στατιστική Υπηρεσία. Το Υπουργικό Συμβούλιο, με την απόφαση με αρ. 80.779 και ημερομηνία 13 Ιουνίου 2016, ενέκρινε το Αναθεωρημένο Εθνικό Πλαίσιο Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων για την Αντιστάθμιση Ζημιών στον Τομέα της Γεωργίας για την περίοδο 2014-2020, το οποίο εγκρίθηκε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 12 Σεπτεμβρίου 2016.

          β.      Δημιουργία ειδικού Ταμείου Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής υπό την αιγίδα του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ως του αρμόδιου υπουργού σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου.  Η διαχείριση του εν λόγω ταμείου θα διενεργείται από Επιτροπή Διαχείρισης υπό την προεδρία του γενικού διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του ΚΟΑΠ, του Υπουργείου Οικονομικών, του Γενικού Λογιστηρίου, του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Γεωργίας του εν λόγω υπουργείου και των πέντε αναγνωρισμένων αγροτικών οργανώσεων.  Από το εν λόγω ταμείο θα χρηματοδοτούνται δράσεις σχετικές με τη διαχείριση κινδύνων στην πρωτογενή παραγωγή, ενώ οι πόροι του ταμείου θα προέρχονται κατά ένα μέρος από τις υποχρεωτικές ετήσιες εισφορές των γεωργών με παράλληλη συνεισφορά και του κράτους.  Η ετήσια συνεισφορά του κράτους υπολογίζεται στο ποσό ύψους €4.200.000, εκ των οποίων €4.100.000 από το άρθρο 04.019.2 του προϋπολογισμού του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και €100.000 από το άρθρο 04.202.2 υπό τον τίτλο «Μέτρα στήριξης γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων», και θα καθορίζεται σύμφωνα με τα δημοσιονομικά δεδομένα που θα επικρατούν κατά την ετοιμασία του εκάστοτε προϋπολογισμού και μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου. Σημειώνεται ότι το ποσό που θα καταβάλλει το κράτος δε θα ξεπερνά το ποσό που καταβάλλει σήμερα για σκοπούς διαχείρισης κινδύνων.  Με τη δημιουργία του εν λόγω ταμείου εξασφαλίζεται η δυνατότητα διατήρησης αποθεματικού για αξιοποίησή του σε μεταγενέστερες χρονικές περιόδους, εάν παραστεί ανάγκη. Το ύψος της συνεισφοράς των γεωργών στις πλείστες των περιπτώσεων θα είναι σημαντικά χαμηλότερο από το υποχρεωτικό ασφάλιστρο που κατέβαλλαν στον ΟΓΑ. Σημειώνεται ότι δε θα μπορεί να επωφεληθεί από οποιαδήποτε δράση που χρηματοδοτείται από το εν λόγω ταμείο φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο δε συνεισφέρει σε αυτό με την καταβολή ετήσιας υποχρεωτικής εισφοράς.

          γ.       Ο ΟΓΑ θα καταργηθεί και το προσωπικό του θα μεταφερθεί στο Τμήμα Γεωργίας, στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και στο Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας με τον ίδιο τρόπο που διενεργήθηκαν οι αντίστοιχες πράξεις στο πλαίσιο της κατάργησης άλλων οργανισμών, όπως το Συμβούλιο Αμπελοοινικών Προϊόντων, ο Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας και το Συμβούλιο Ελαιοκομικών Προϊόντων.  Οι αρμοδιότητες του ΟΓΑ θα ενταχθούν στο Τμήμα Γεωργίας και όλες οι οικονομικές του υποχρεώσεις, τα περιουσιακά στοιχεία του οργανισμού, καθώς και των Ταμείων Συντάξεως, Προνοίας και Υγείας θα μεταφερθούν στο κράτος.

          Στο πλαίσιο της εξέτασης των νομοσχεδίων ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος υποστήριξε ότι οι πρόνοιές τους αντικατοπτρίζουν τη μέγιστη δυνατή σύγκλιση απόψεων που επιτεύχθηκε ύστερα από ευρεία διαβούλευση με εμπλεκόμενους φορείς και τις αγροτικές οργανώσεις.  Σύμφωνα με τον ίδιο υπουργό, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση του υφιστάμενου συστήματος γεωργικής ασφάλισης θα συμβάλει μεταξύ άλλων:

1.      στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος, η οποία θα επιτευχθεί μέσω της μείωσης των διοικητικών εξόδων που προκύπτουν σήμερα από τη λειτουργία του ΟΓΑ, ο οποίος είναι ανεξάρτητος οργανισμός, αλλά και μέσω της αναμενόμενης μείωσης των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στην καταβολή των σχετικών ενισχύσεων, και

2.      στην ίση μεταχείριση και την αλληλεγγύη μεταξύ των αγροτών, καθώς πλέον όλοι οι αγρότες θα συνεισφέρουν υποχρεωτικά στο υπό ίδρυση Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής και θα λαμβάνουν ενίσχυση για όλους τους κινδύνους, αφού ληφθεί υπόψη η επικινδυνότητα και το ρίσκο της εκάστοτε καλλιέργειας.

          Περαιτέρω, ο ίδιος αξιωματούχος επισήμανε ότι με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις παρέχεται η δυνατότητα στους γεωργούς να καταβάλλουν την απαιτούμενη εισφορά τους όχι μόνο απευθείας στο Τμήμα Γεωργίας, αλλά και με αποκοπή της από ενισχύσεις που οφείλονται σε αυτούς από τον ΚΟΑΠ, κατόπιν υποβολής σχετικής υπεύθυνης δήλωσης του γεωργού για τον σκοπό αυτό, ώστε να διευκολυνθεί ο αγροτικός κόσμος και να μειωθεί η σχετική γραφειοκρατία. Συναφώς, ο ίδιος ανέφερε ότι το ύψος της καταβλητέας εισφοράς για κάθε καλλιέργεια έχει καθοριστεί στη βάση στατιστικών δεδομένων και ιστορικού των ζημιών και επισήμανε ότι σε γενικές γραμμές το ύψος των σχετικών εισφορών που θα καταβάλλουν οι γεωργοί στο υπό ίδρυση ταμείο θα είναι πιο χαμηλό από το αντίστοιχο ύψος που κατέβαλλαν στον ΟΓΑ, ενώ το ύψος των ενισχύσεων που θα λαμβάνουν θα είναι στο ίδιο ή υψηλότερο επίπεδο από το αντίστοιχο ύψος της ενίσχυσης που λαμβάνουν σήμερα.

          Σε σχέση με την προτεινόμενη μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ στο Τμήμα Γεωργίας ο εν λόγω υπουργός διευκρίνισε ότι το προσωπικό του οργανισμού θα μεταφερθεί σε νεοσύστατο Τομέα Διαχείρισης Κινδύνου, ο οποίος θα υπάγεται στο Τμήμα Γεωργίας, ώστε να διασφαλιστεί η ευελιξία στη λειτουργία του τομέα αυτού και η δυνατότητα στήριξής του με πρόσθετο προσωπικό από το εν λόγω τμήμα, σε περίπτωση που αυτό θα κριθεί αναγκαίο. Περαιτέρω, όπως υποστήριξε ο ίδιος, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις διασφαλίζονται πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα των υφιστάμενων υπαλλήλων του ΟΓΑ.

          Ο εκπρόσωπος του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σε σχέση με τη σκοπούμενη μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ στο Τμήμα Γεωργίας επισήμανε στην επιτροπή πως στις σχετικές πρόνοιες του πρώτου νομοσχεδίου έχουν περιληφθεί οι συνήθεις ρυθμίσεις που προτείνονται σε αντίστοιχες περιπτώσεις μεταφοράς προσωπικού και οι οποίες έχουν συμφωνηθεί με τις συντεχνίες των εργαζομένων του ΟΓΑ.  Περαιτέρω, ο ίδιος εκπρόσωπος ανέφερε ότι οι υπό μεταφορά θέσεις θα είναι σημειωμένες με διπλό σταυρό και δήλωσε ότι ενδεχόμενες ανάγκες για επιπλέον προσωπικό στον νεοσύστατο τομέα θα εξεταστούν σε μεταγενέστερο στάδιο στη βάση των συνολικών αναγκών του Τμήματος Γεωργίας, όταν και εφόσον αυτές προκύψουν.  

          Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και ο αναπληρωτής διευθυντής του ΟΓΑ συμφώνησαν με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των νομοσχεδίων επισημαίνοντας ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση του υφιστάμενου συστήματος γεωργικής ασφάλισης θα έχει πολλαπλά οφέλη για τον αγροτικό κόσμο.

          Ο Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των νομοσχεδίων και δήλωσε ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις είναι συμβατές με το ενωσιακό κεκτημένο που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις.

          Οι εκπρόσωποι των αγροτικών οργανώσεων ΠΕΚ, ΕΚΑ, «Νέα Αγροτική Κίνηση», «Παναγροτικός Σύνδεσμος» και «Ευρωαγροτικός» ανέφεραν ότι η προτεινομένη μεταρρύθμιση του υφιστάμενου συστήματος γεωργικής ασφάλισης θα έχει πολλαπλά οφέλη για τον αγροτικό κόσμο, ωστόσο υπέβαλαν εισηγήσεις αναφορικά με επιμέρους πρόνοιες των νομοσχεδίων που αφορούν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1.      Τη διασφάλιση ότι το ποσό της κρατικής χορηγίας που θα παρέχεται για ενισχύσεις των γεωργών μέσω των σχεδίων που θα διαχειρίζεται το Τμήμα Γεωργίας, συμπεριλαμβανομένου και του αναθεωρημένου εθνικού πλαισίου, δε θα είναι μειωμένο σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσό που παρέχεται σήμερα.

2.      Τη μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ σε νέο τμήμα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος με δική του ανεξάρτητη δομή, χωρίς να υπάγεται στο Τμήμα Γεωργίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του προτεινόμενου συστήματος διαχείρισης κινδύνων.

3.      Την αύξηση της αναλογίας εκπροσώπησης των αγροτικών οργανώσεων στην Επιτροπή Διαχείρισης του υπό ίδρυση ταμείου, σε σχέση με την αντίστοιχη εκπροσώπηση των κυβερνητικών τμημάτων και φορέων, προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος των αγροτικών οργανώσεων όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων της εν λόγω επιτροπής που αφορούν ειδικότερα τις επενδύσεις των αποθεματικών του εν λόγω ταμείου.

          Ο εκπρόσωπος της ΠΑΣΥΔΥ εξέφρασε τη σύμφωνη γνώμη του με την προτεινόμενη μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ στο Τμήμα Γεωργίας, καθώς οι πρόνοιες του σχετικού νομοσχεδίου διασφαλίζουν πλήρως τα εργασιακά δικαιώματα των υφιστάμενων υπαλλήλων του ΟΓΑ.

          Ο εκπρόσωπος της ΑΣΔΥK συμφώνησε με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της προτεινόμενης μεταρρύθμισης, ωστόσο εξέφρασε επιφυλάξεις αναφορικά με τη μεταφορά του προσωπικού του ΟΓΑ όπως αυτή προτείνεται με βάση τις πρόνοιες του πρώτου νομοσχέδιου. Συναφώς, ο ίδιος εισηγήθηκε όπως κατά την κένωση/κατάργηση των θέσεων που σημειώνονται με διπλό σταυρό αυτές να αντικαθίστανται με ισάριθμες και αντίστοιχες θέσεις, για να διασφαλιστεί η επαρκής στελέχωση προσωπικού για την ομαλή λειτουργία του προτεινόμενου συστήματος διαχείρισης κινδύνων στη γεωργική παραγωγή.         

          Σημειώνεται ότι ομάδα από πατατοπαραγωγούς σε σχετική επιστολή της προς την επιτροπή, ημερομηνίας 29 Μαρτίου 2019, εκφράζει τη διαφωνία της με την προτεινόμενη υποχρεωτική καταβολή ετήσιας εισφοράς, καθώς η υποχρέωση αυτή, όπως ισχυρίζονται, παραβιάζει τα δικαιώματά τους και ενδεχομένως να συγκρούεται με τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού.  Ως εκ τούτου, εισηγούνται όπως γνωματεύσει επί τούτου η ΕΠΑ, απευθυνόμενη στο Τμήμα Γεωργίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου.

          Η ΕΠΑ, με σχετική γνωμάτευσή της προς την επιτροπή, ημερομηνίας 15 Απριλίου 2019, μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι η προτεινόμενη δημιουργία ταμείου για τη διαχείριση κινδύνων στη γεωργική παραγωγή δε δημιουργεί οποιαδήποτε στρέβλωση στις συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού, σημειώνοντας παράλληλα ότι η εν λόγω παρεχόμενη γνώμη δε δεσμεύει την ΕΠΑ ως προς το περιεχόμενο μεταγενέστερης απόφασής της ούτε επηρεάζει την εγκυρότητα τέτοιας απόφασης.

          Στο πλαίσιο της περαιτέρω εξέτασης των νομοσχέδιων, επιπροσθέτως των πιο πάνω, την επιτροπή απασχόλησαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1.       Η ορθότητα από νομικής άποψης της προτεινόμενης κατάργησης μόνο ορισμένων αρμοδιοτήτων του ΟΓΑ και διατήρηση σε ισχύ του νόμου που διέπει τη λειτουργία του οργανισμού, ενώ σε αντίστοιχες περιπτώσεις κατάργησης οργανισμών η εκτελεστική εξουσία προωθούσε νομοσχέδια με σκοπό την κατάργηση των νόμων που διέπουν τη λειτουργία των καταργούμενων οργανισμών.

2.       Η πρόνοια που περιλαμβάνεται σε όλα τα υπό συζήτηση νομοσχέδια σύμφωνα με την οποία αυτά, εφόσον ψηφιστούν σε νόμους, θα τεθούν σε ισχύ με απόφαση του Υπουργικού Συμβούλιου και κατά πόσο η πρόνοια αυτή συνδέεται με τον βαθμό ετοιμότητας των αρμόδιων υπηρεσιών να εφαρμόσουν τις προτεινόμενες ρυθμίσεις. 

3.       Η μη συμπερίληψη στα υπό συζήτηση νομοσχέδια προνοιών αντίστοιχων με αυτές που περιλαμβάνονται στο νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του ΟΓΑ οι οποίες προβλέπουν αναλυτικά τις απαιτούμενες διαδικασίες που ακολουθούνται από τον ΟΓΑ και τους γεωργούς στο πλαίσιο της λειτουργίας του υφιστάμενου συστήματος γεωργικής ασφάλισης, περιλαμβανομένης και της διαδικασίας ενστάσεων για πορίσματα εκτιμήσεων. Συναφώς, μέλη της επιτροπής εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο η έλλειψη τέτοιων ρυθμίσεων να συνιστά αδυναμία του προτεινόμενου νομικού πλαισίου.

4.       Η ανάγκη διασαφήνισης των προνοιών που αφορούν την υποχρεωτική καταβολή ετήσιας εισφοράς, ώστε να καθοριστούν με σαφήνεια τα πρόσωπα που υπέχουν την εν λόγω υποχρέωση και οι πηγές από τις οποίες το Τμήμα Γεωργίας θα αντλεί τις αναγκαίες πληροφορίες για σκοπούς εφαρμογής της σχετικής υποχρέωσης. 

5.       Η παροχή, εναλλακτικά, δυνατότητας στο Τμήμα Γεωργίας, σε περίπτωση άρνησης ή παράλειψης καταβολής της προτεινόμενης υποχρεωτικής ετήσιας εισφοράς, είτε να προβαίνει στη λήψη δικαστικών μέτρων είτε να αποκόπτει το οφειλόμενο ποσό από άλλες ενισχύσεις που δικαιούται ο οφειλέτης γεωργός είτε να συμψηφίζει το εν λόγω ποσό με άλλες οφειλές του κράτους προς αυτόν, συμπεριλαμβανομένων και των οφειλών του ΦΠΑ, προκειμένου να επιταχυνθεί η σχετική διαδικασία και να διευκολυνθεί ο εκάστοτε οφειλέτης γεωργός.  Περαιτέρω, την επιτροπή απασχόλησε το ενδεχόμενο παροχής δυνατότητας συμψηφισμού των οφειλόμενων ποσών στον ΟΓΑ με τα ποσά που δικαιούται ο εκάστοτε οφειλέτης γεωργός από τα σχέδια ενίσχυσης που διαχειρίζεται το Τμήμα Γεωργίας, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία εκκαθάρισης του οργανισμού. 

6.       Το ποσό της κρατικής χορηγίας το οποίο θα καταβάλλεται στο Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής για εξυπηρέτηση των αναγκών του αναθεωρημένου εθνικού πλαισίου και η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι το ύψος του ποσού αυτού θα καθορίζεται τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο με το ποσό της κρατικής χορηγίας που παρέχεται σήμερα για τον ίδιο σκοπό με βάση το υφιστάμενο σύστημα γεωργικής ασφάλισης.

7.       Το ενδεχόμενο να παρουσιαστούν δυσκολίες σε σχέση με τη συμμετοχή των αιγοπροβατοτρόφων στο προτεινόμενο σύστημα διαχείρισης κινδύνων στη γεωργική παραγωγή, καθώς πολλοί εξ αυτών δεν κατέχουν τις απαιτούμενες πολεοδομικές άδειες ή άδειες οικοδομής.  Ως εκ τούτου, μέλη της επιτροπής ζήτησαν από την εκτελεστική εξουσία να διαβουλευτεί περαιτέρω με τις οργανώσεις των αιγοπροβατοτρόφων, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή συμμετοχή τους στο προτεινόμενο σύστημα διαχείρισης κινδύνων στη γεωργική παραγωγή και να εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη τους με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις.

8.       Η πρόνοια του δεύτερου νομοσχεδίου με βάση την οποία ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος δύναται να τροποποιεί με διάταγμα το παράρτημα του εν λόγω νομοσχεδίου στο οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται ποσά της ετήσιας εισφοράς ανά δεκάριο για κάθε καλλιέργεια χρήζει επανεξέτασης από την εκτελεστική εξουσία για σκοπούς ασφάλειας δικαίου.

9.       Η ανάγκη προσθήκης μεταβατικής ρύθμισης στο δεύτερο νομοσχέδιο, δεδομένου ότι, όπως προβλέπεται σε αυτό, για να δικαιούται οποιοσδήποτε γεωργός να λάβει ενίσχυση από τα σχέδια που διαχειρίζεται το Τμήμα Γεωργίας δυνάμει των προνοιών του, πρέπει να μην έχει προηγούμενες οφειλές στο Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής.  Συγκεκριμένα, κρίθηκε αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι για μια μεταβατική περίοδο μέχρι την πλήρη εφαρμογή του προτεινόμενου νόμου, σε περίπτωση επέλευσης οποιασδήποτε ζημιάς εντός της μεταβατικής περιόδου, θα χορηγείται σχετική ενίσχυση, έστω και αν ο γεωργός δεν έχει καταβάλει την υποχρεωτική ετήσια εισφορά του.

          Σχολιάζοντας τις πιο πάνω θέσεις και προβληματισμούς που τέθηκαν από εμπλεκόμενους φορείς και μέλη της επιτροπής, οι εκπρόσωποι του Τμήματος Γεωργίας και της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας μεταξύ άλλων ανέφεραν τα ακόλουθα:

1.       Η διατήρηση του περί Γεωργικής Ασφάλισης Νόμου σε ισχύ και η κατάργηση μόνο ορισμένων αρμοδιοτήτων του ΟΓΑ, όπως προτείνεται, θεωρήθηκε ως η ενδεδειγμένη νομική ρύθμιση, ώστε να επέλθει ομαλά η εκκαθάριση των εκκρεμουσών υποθέσεων του οργανισμού και η οριστική διάλυσή του.

2.       Η πρόνοια που περιλαμβάνεται σε όλα τα υπό συζήτηση νομοσχέδια σύμφωνα με την οποία οι προτεινόμενοι νόμοι, αφού ψηφιστούν σε νόμους, τίθενται σε ισχύ με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αποσκοπεί μόνο στην παροχή του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου για διευθέτηση οιωνδήποτε τεχνικών θεμάτων και όχι στο να παρασχεθεί περαιτέρω χρόνος, για να καταστεί δυνατή η εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων.  Ως εκ τούτου, το Τμήμα Γεωργίας επιφυλάχθηκε να επανεξετάσει την εν λόγω πρόνοια.

3.       Η μη συμπερίληψη στα υπό συζήτηση νομοσχέδια ρυθμίσεων αναφορικά με τις διαδικασίες που θα ακολουθούνται από το Τμήμα Γεωργίας και τους γεωργούς στο πλαίσιο της προτεινόμενης μεταρρύθμισης δε συνιστά αδυναμία του συνολικού προτεινόμενου νομικού πλαισίου, καθώς οι σχετικές διαδικασίες αναφέρονται στις πρόνοιες του κάθε σχεδίου ενίσχυσης, συμπεριλαμβανομένου και του αναθεωρημένου εθνικού πλαισίου, τα οποία διαχειρίζεται το Τμήμα Γεωργίας και τα οποία καταρτίζονται στη βάση του σχετικού κανονιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Ωστόσο, το Τμήμα Γεωργίας επιφυλάχθηκε να επανεξετάσει το υπό αναφορά ζήτημα, προκειμένου να καλυφθούν κενά που ενδεχομένως να υπάρχουν στο προτεινόμενο νομικό πλαίσιο.

4.       Η υποχρέωση καταβολής ετήσιας εισφοράς στο ειδικό ταμείο θα βαρύνει κάθε πρόσωπο που διαχειρίζεται γεωργική εκμετάλλευση, είτε είναι ιδιοκτήτης είτε κάτοχος της εν λόγω εκμετάλλευσης, και τα σχετικά δεδομένα θα αντλούνται από τον ΚΟΑΠ, το Μητρώο Αγροτών, καθώς και από οποιαδήποτε βάση δεδομένων έχει στη διάθεσή του το Τμήμα Γεωργίας.

5.       Η δυνατότητα έκδοσης διαταγμάτων για την τροποποίηση ή αντικατάσταση του παραρτήματος που περιλαμβάνεται στο δεύτερο νομοσχέδιο παρέχεται στον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για σκοπούς ευελιξίας και επίσπευσης των σχετικών διαδικασιών. Ωστόσο, το Τμήμα Γεωργίας  επιφυλάχθηκε να επανεξετάσει την εν λόγω πρόνοια.

6.       Το Τμήμα Γεωργίας προχώρησε σε εκ νέου διαβούλευση με τις οργανώσεις των αιγοπροβατοτρόφων και ενημέρωσε σχετικά την επιτροπή για τις πιο κάτω αποφάσεις, οι οποίες έτυχαν της σύμφωνης γνώμης των εν λόγω οργανώσεων:

α.      Λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων για διασφάλιση της ομαλής συμμετοχής των αιγοπροβατοτρόφων στο προτεινόμενο σύστημα διαχείρισης κινδύνων στη γεωργική παραγωγή.

β.      Μείωση της ετήσιας εισφοράς για τους αιγοπροβατοτρόφους από €0,80 κατά κεφαλή στα €0,40.

          Το Τμήμα Γεωργίας, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και διαπιστώνοντας κενά και ασάφειες στις πρόνοιες των υπό εξέταση νομοσχεδίων, κατέθεσε αναθεωρημένα κείμενα των εν λόγω νομοσχεδίων με τη σύμφωνη γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας.

          Ειδικότερα, στο αναθεωρημένο κείμενο του πρώτου νομοσχεδίου μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται επιμέρους τροποποιήσεις όσον αφορά τη μεταφορά θέσεων, ώστε να προσαρμοστούν οι σχετικές πρόνοιές του με τα υφιστάμενα δεδομένα, καθώς και τροποποίηση της πρόνοιάς του που αφορά την έναρξη της ισχύος του προτεινόμενου νόμου, ώστε, εφόσον ψηφιστεί σε νόμο, να τεθεί σε ισχύ δεκαπέντε ημέρες μετά την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.

          Στο αναθεωρημένο κείμενο του δεύτερου νομοσχεδίου περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

1.       Προσθήκη πρόνοιας με την οποία διασφαλίζεται ότι το ποσό της κρατικής χορηγίας το οποίο θα εισπράττεται από το Ταμείο Προστασίας και Ασφάλισης της Γεωργικής Παραγωγής για εξυπηρέτηση των αναγκών του αναθεωρημένου εθνικού πλαισίου θα καθορίζεται τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο με το συνολικό ποσό που αναμένεται να εισπραχθεί από την καταβολή της ετήσιας εισφοράς.

2.       Προσθήκη ερμηνείας του όρου «γεωργική εκμετάλλευση» και τροποποίηση σχετικών προνοιών του εν λόγω νομοσχεδίου, ώστε να διασαφηνιστεί το πεδίο εφαρμογής της προτεινόμενης υποχρέωσης για καταβολή ετήσιας εισφοράς.

3.       Προσθήκη πρόνοιας με την οποία διασαφηνίζεται ότι το Τμήμα Γεωργίας στο πλαίσιο άσκησης των δυνάμει του εν λόγω νομοσχεδίου αρμοδιοτήτων του λαμβάνει υπόψη και οποιεσδήποτε ενστάσεις υποβάλλονται βάσει των προνοιών του εκάστοτε σχεδίου ενίσχυσης.

4.       Παροχή δυνατότητας, μόνο για το έτος 2019, υποβολής της προβλεπόμενης δήλωσης καλλιέργειας ή υπεύθυνης δήλωσης για αποκοπή της ετήσιας εισφοράς από τον ΚΟΑΠ, καθώς και καταβολής της ετήσιας εισφοράς μετά την επέλευση οποιασδήποτε ζημιάς εντός του εν λόγω έτους, αλλά πριν από την καταβολή οποιασδήποτε ενίσχυσης.

5.       Παροχή, εναλλακτικά, δυνατότητας στο Τμήμα Γεωργίας, σε περίπτωση άρνησης ή παράλειψης καταβολής του συνόλου ή μέρους της υποχρεωτικής ετήσιας εισφοράς, είτε να προβαίνει στη λήψη δικαστικών μέτρων είτε να αποκόπτει το οφειλόμενο ποσό από άλλες ενισχύσεις που δικαιούται ο οφειλέτης γεωργός είτε να συμψηφίζει το εν λόγω ποσό με άλλες οφειλές του κράτους προς αυτόν, συμπεριλαμβανομένων και των οφειλών του ΦΠΑ.

6.       Τροποποίηση της πρόνοιάς του που αφορά την έναρξη της ισχύος του προτεινόμενου νόμου, ώστε, εφόσον ψηφιστεί σε νόμο